Koçlukta Süpervizyon
İlk olarak Peter Hawkins ve Robin Shohet tarafından geliştirilen yedi bakışlı süpervizyon modeli, süpervizyon alan kişilerin (yani koçların) koçluk uygulamalarının verimliliğini çoğaltmalarına yardımcı olmak için kullanılan oldukça başarıl bir modeldir. Bu model ayrıca, bir koç olarak, kendi koçluk çalışmalarımıza süpervizyon yapabilme becerimizi geliştirmemize de yardımcı olabilir, yani bu model sayesinde kendi koçluğumuzla da çalışabiliriz. Modelin gücü, seanslarımızı yedi farklı perspektiften görebilmemizi sağlamasından gelir. Yani seanslarımıza yalnızca koçimizle yaptığımız yaklaşımların merceğinden bakmak veya ne yaptığımız (ya da yapmadığımız) hakkında yargılayıcı duruşlar sergilemek yerine, neyin ‘doğru’ veya ‘yanlış’ olduğu konusunda daha derin bir kavrayış sağlayabilecek çeşitli bakış açıları sunuyor.
Aynı zamanda model, koçluk seansları içerisindeki farklı faktörlerin daha fazla farkına varmamızı da sağlıyor. Yani eğer bir seans iyi gitmezse, bu sadece basit bir “yaklaşımım etkili değildi” durumu değildir, dikkate alınması gereken daha birçok etken vardır mutlaka. İşte bunları görebildiğimiz zaman, kendimizi daha az yargılar ve daha tarafsız bir şekilde koçluğumuzu daha etkin hale getirmek için üzerinde çalışmamız gereken şeylere daha rahat odaklanabiliriz.
Peki nedir bu yedi ayrı bakış? Hepsine kısaca bir göz atalım.
Birinci Bakış: Koçi – Neyi, nasıl sunuyor?
Bu bakış tamamen koçiyle ve koçluk seansında kendisini sunma biçimiyle, kim olduğunu ve koçluk seansı dışında ve genel yaşamda nasıl olduğunu ne şekilde yansıttığıyla ilgilidir. Örneğin, koçi gergin ve aceleyle gelmiş ve karışık düşünce süreçleri sergilemişse, bu onun genel günlük yaşamında da benzer kalıplara sahip olabileceğini gösterebilir.
İkinci Bakış: Koç tarafından kullanılan koçluk yaklaşımları
Bu bakış, koçun seansta kullandığı yaklaşımlarla ilgilidir. Bir koç olarak gelişirken, araçlar ve yaklaşımlardan oluşan bir repertuar oluştururuz. Her bir koçluk seansından sonra, o seansta kullanılan araçlar ve yaklaşımlar ve bunların o koçi üzerindeki etkileri üzerine düşünmek çok faydalıdır.
Her koçluk seansı için aynı araçları ve yaklaşımları kullandığımızı veya belirli bir noktada koçinin benimsediğimiz bir yaklaşıma direnç gösterdiğini veya kullandığımız aracın koçi için daha fazla iç görü sağladığını fark edebiliriz.
Üçüncü Bakış: Koçi ve koç arasındaki ilişki
Bu bakış, koç ve koçi arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçlar. Bunun için bir adım geri atabilmemiz ve koçiyle olan çalışma ilişkimizi eleştirel bir şekilde inceleyebilmemiz gerekir. Bu, benimle koçi arasında yapılan sözleşme veya anlaşmaları (kontratı) içerir: koçinin koçluktan ve koç olarak bizden beklentileri ve ihtiyaçları; koçu olarak benim onlardan beklentilerim ve ihtiyaçlarım ve her iki tarafın yapmış olabileceği varsayımlar.
Koçların süpervizyona getirdiği sorunların büyük bir kısmı bir şekilde koç ve koçi arasındaki anlaşmayla ilgilidir. Çoğu zaman koçinin gerçekten ne istediği ve beklediği konusunda yeterince netlik yoktur.
Örneğin koç olarak tüm işi kendim yaptığım ve bu seanslarda koçinin ilerlemesinden sorumlu olduğumu hissettiğim koçiler olabilir. Bu anlamda, koçinin koçtan ve seanstan beklendiği ve bunların koç rolümüzle eşleşip eşleşmediği konusunda koçiye daha fazla bilgi verebiliriz. Ya da bir koç olarak bizden tüm cevaplara sahip olmamızı bekleyen bir koçimiz olabilir. Her iki durumda da, her iki taraftaki ihtiyaç ve beklentileri netleştirmek için koçimizle daha açık bir şekilde iletişim kurmamız gerekir.
Dördüncü Bakış: Koçun farkındalığı
Bu bakış, koçun koçiyle çalışırken kendisi hakkında ne fark ettiğini analiz etmesine izin verir. Bir koçinin kendini nasıl sunduğu veya seansa getirdiği malzeme açısından koçta bazı şeyler, tepkiler tetiklenebilir. Bu tepkilerin farkında olmak, koçun kendi hakkında pek çok bilgiyi, sahip olabileceği bilinçsiz önyargıları veya varsayımları ya da çalışmakta zorlandığını hissedebileceği konuları ortaya çıkarabilir.
Örneğin bir koçi seansa koçun kişisel olarak deneyimlediği zor bir konu getirirse, bu onda acı verici bir tepki uyandırabilir. Bu tepkiyi fark etmek ve bunu anlamak, koçun kendi kendini yönetmesine yardımcı olabilir. Ya da aslında bunun koçisini desteklemek konusunda daha az rahat hissettiği bir alan olduğunu anlamasına yardımcı olabilir. Bir koçi bana belirli bir kişiyi hatırlatırsa, bu durumda karşı aktarım adı verilen bir süreç beni bekliyor olabilir. Bu, bir koç olarak, zaten tanıdığım biriyle benzerliklerine dayanarak koçiye farkında olmadan tepki verdiğim anlamına gelir. Ancak bunun farkına varırsam eğer, tepki vermek yerine bir koç olarak koçluk şapkasıyla hareket edebilirim.
Beşinci Bakış: Süpervizör ve süpervizyon alan koç arasındaki ilişki
Bu bakış koç ile süpervizör arasındaki süpervizyon ilişkisi ve koçi ile koç arasındaki ilişkide ortaya çıkan paralel süreçlerle ilgilidir. Diğer bir deyişle burası süpervizyon ilişkisini fark etmek ve koç ile koçi arasındaki ilişkiyle ne şekilde benzerlikleri veya farklılıkları olduğunu incelemekle ilgilidir.
Örneğin bir süpervizyon seansında süpervizör, koçun süpervizörün sorularının cevaplarını kendisine vermesini istediği hissine kapılabilir. Bu durum koçinin de koçtan ona yanıtlar vermesini beklediği paralel bir süreç olabilir. Süpervizörün buradaki görevi kendi tepkilerini fark etmek ve onları yargılayıcı olmayan bir şekilde süpervizyon alan koça geri vermektir.
Altıncı Bakış: Süpervizörün kendi deneyimi
Bu bakış süpervizörün yansıtıcı bir ortak rolünde olmasını içerir ve bir süpervizyon çalışması sırasında, kendi deneyimlediklerini süpervizyon alan koça geri yansıtmasıdır.
Örneğin koç, bir koçiyle olan bir deneyimini anlatıyor olabilir ve süpervizör bu konuşma sırasında midesinde bir düğümle gergin ve endişeli hissettiğini söyleyebilir. Ve koç da koçisine koçluk yaparken benzer hissetmiş olabilir. Bu yöntem, koç-koçi ilişkisi hakkında, daha önce belirtilmemiş veya fark edilmemiş olabilecek daha fazla bilginin açığa çıkmasını sağlayarak, koçun koçiyle olan çalışma ilişkisine daha derin bir bakış açısı sağlar.
Yedinci Bakış: Daha geniş bağlam
Bu bakış daha geniş sistemin koçinin çalışmasına nasıl yansıdığını anlamayı hedefler. Diğer bir deyişle koçinin ev veya iş ortamının nasıl olduğu ve bu ortamların koçluğa nasıl yansıdığını anlamak önemlidir.
Örneğin, belki her koçluk seansında koçi ile, eylemlerini nasıl/neden takip etmediği konusu konuşuluyordur. Bir koç olarak koçinin çalıştığı organizasyon gibi daha geniş sisteme bakarak onun neden ondan beklenen şekilde davranmadığının nedenlerini anlamak mümkün olabilir. Çalıştığı organizasyonda belki kimse kimseyi sorumlu tutmuyordur? Belki de koçinin davranışı kurumdaki kültürün bir yansımasıdır? Ya da belki bu davranış koçinin kendi çalıştığı insanların davranışlarının bir yansımasıdır?
Sonuç olarak, koçluk seanslarımız için kendimizle çalışmak istediğimizde, seanslarımızı değerlendirirken bu yedi bakış açısını kullanmak mümkündür. Bunların arasında belki 5. ve 6. bakışlar bizi biraz zorlayabilir (bu bakışlarda hem koç hem de süpervizör kimliğini bir arada taşımamız gerekir). Buna rağmen seanslarımıza ışık tutacak ve bir koç olarak gelişimimizi destekleyecek oldukça değerli bir çalışma olacaktır diye düşünüyorum.
Ebru Oğuş, MCC
Optimal Koçluk Akademisi